آسم:
آسم بیماری التهابی مزمن و غیرواگیر ریه است .منظور از مزمن این است که این بیماری همیشه وجود دارد. حتی زمانی که بیمار مبتلا به آسم احساس ناخوشی ندارد.
در این بیماری به دنبال واکنشی که راه هوایی به عوامل محرک و حساسیت زا(آلرژیک) نشان می دهند.وقایع زیر در راه های هوایی رخ می دهد.
1.پوشش داخلی راه های هوایی متورم و ملتهب می شوند.
2.ترشحات راه هوایی زیاد می شود.
3.عضلات اطراف راه هوایی منقبض می شوند.
این 3 عامل باعث انسداد راه هوایی می شوند و در نتیجه هوای کمتری از مجاری هوایی عبور می کند. در ادامه با سخت تر شدن عمل تنفس ،علایم آسم به صورت سرفه، خس خس سینه و تنگی نفس بروز می کند.
-آسم شایع ترین بیماری مزمن دوران کودکی است .اما در هر سنی ممکن است اتفاق بیفتد.
-برای بیشتر بیماران آسم، بیماری مخربی است که در مدرسه رفتن و حضور در سرکار ، انتخاب شغل فعالیت های جسمانی و در کل کیفیت زندگی تاثیر می گذارد.
علت و عوامل خطر:
علت اصلی و دقیق آسم هنوز مشخص نیست.ولی آنچه تاکنون مشخص شده است این است که اگر در یک خانواده یک فرد، سابقه یکی از انواع بیماری های آلرژیک (اگزما، آلرژی بینی، آلرژی غذایی و آسم) وجود داشته باشد. احتمال بروز آسم در چنین فردی و خانواده اش بیشتر است.
-تماس با مواد حساسیت زا و محرک ممکن است سبب افزایش احتمال ابتلا به آسم شود.
-برخی تماس های شغلی ممکن است فرد را مستعد آسم کند.مانند نانوایان، چوب بری، رنگ سازی و….
-مهم ترین عوامل که می تواند سبب بروز یا تشدید آسم شوند، عبارتند از:
-گرده های گل و گیاه
-عوامل حساسیت زای حیوانات (پوست و پر و مو)
-قارچ و کپک
-هیره و حساسیت موجود در گرد و خاک خانه ها
-سوسک و انواع حشرات
-دود سیگار و سایر مواد دخانی مانند قلیان و پیپ و…
-آلودگی هوا
-تغییرات آب و هوایی به خصوص هوای سرد و خشک
-بوهای تند
-آلاینده های شیمیایی مانند شوینده ها و حشره کش ها
-تغییرات هیجانی شدید(گریه و خنده شدید، غم و شادی مفرط و استرس)
-عفونت های ویروسی(سرماخوردگی و آنفولانزا)
-ورزش و فعالیت های فیزیکی
-داروهایی مانند آسپرین و برخی مسکن ها
-مواد افزودنی غذاها و حساسیت های غذایی به ویژه در کودکان
-عدم تغذیه با شیرمادر
-کمبود ویتامین D
-چاقی
علایم:
3 مورد از شایع ترین نشانه های آسم عبارتند از:سرفه، تنگی نفس و خس خس
سرفه:
در بعضی از موارد سرفه تنها علامت است.حمله آسم اغلب در هنگام شب یا اوایل صبح روی می دهد.این سرفه ها ممکن است تک تک یا محله ای باشند ولی معمولا برای مدتی نسبتا طولانی ادامه پیدا می کنند. سرفه با یا بدون خلط وجود دارد.گاهی خلط به حدی غلیظ است به طوری که راه های هوایی چسبیده است که بیمار قادر به تخلیه آن به وسیله سرفه نمی باشد.در هر صورت اگر سرفه ها بیشتر از 4 هفته طول بکشد، باید بیمار برای بررسی از نظر آسم به پزشک متخصص مراجعه کند.
خس خس:
نوعی صدای ریز است که هنگام تنفس (معمولا بازدم) شنیده می شود.
خس خس را باید از خرخر که نوعی صدای بم است و معمولا هنگام دم شنیده می شود افتراق داد. خس خس سینه عود کننده نیز علایمی است که باید در صورت مشاهده به بیماری آسم مشکوک شده و به پزشک متخصص مراجعه کرد
تنگی نفس:
در تنفس طبیعی، عمل دم و بازدم به راحتی و بدون احساس فشار یا کمبود هوا صورت می گیرد.ولی اگر بیمار دچار اختلال تنفسی شود باید آن را به عنوان یک علامت هشدار تلقی کرد.
-البته در همه بیماران علایم بالا را به طور کامل ندارند و شدت و میزان این علایم نیز در حالت های مختلف بیماری یک بیمار متفاوت است.
Previous
Next
حمله آسم:
وقتی شدت حملات آسم بیشتر از حد معمول می شود، به آن حمله آسم اطلاق می شود.حمله های آسم معمولا شدت هایی متفاوت دارند. بعضی از آنها آنقدر شدید می شوند که حتی می تواند مرگبار باشند اما بیشتر حمله های آسم از چنین شدتی برخوردار نیستند.
علایم حمله آسم عبارتند از:
1.تنگی نفس شدید و تنفس سطحی و سریع
2.عرق سرد
3.خس خس پیشرونده
4.استفاده از عضلات تنفسی فرعی که نشانه اش بداخل کشیدن قفسه سینه و عضلات بین دنده ای به درون قفسه سینه است.
5.ناتوانی در بیان یک جمله
6.افت سطح هوشیاری
تشخیص:
تاریخچه پزشکی و وجود عوامل خطر پزشک را در تشخیص کمک می کند.
در حملات آسم بررسی خلط و خون می تواند کمک کننده باشد.
پیشگیری:
بیماران دارای حملات مکرر آسم، باید جهت بررسی مواردی که نشانه ها راتسریع می کنند مورد آزمایش قرار بگیرند.علل احتمالی مانند گردوغبار، سوسک و حشرات،حیوانات خانگی و…
بیمار باید از مواد محرک به شدت بپرهیزد.
-در مورد بیماران مبتلا به آسم شغلی، ماده محرک شناخته و اجتناب شود.
عوارض:
عوارض آسم شامل: آسم مقاوم، نارسایی تنفسی ،پنومونی می باشد
-انسداد راه هوایی به ویژه در حملات آسم اغلب باعث کمبود اکسیژن می شود که نیاز به تجویز اکسیژن دارد.
-کم آبی به علت تعریق و دفع نامحسوس آب
درمان:
آسم یک بیماری مزمن است که تاکنون راه حلی برای ریشه کن کردن آن پیدا نشده ولی این بیماری را می توان به شکلی درمان و کنترل کرد که از بروز علایم و حمله های آن پیشگیری شود.
-باید دانست دارو تنها راه کنترل آسم نسیت بلکه پرهیز از عوامل محرک که سبب التهاب مجاری هوایی و تشدید آسم می شوند بسیار اهمیت دارد.
درمان دارویی:
برای درمان آسم از دو دسته اصلی داوریی استفاده می شود:
1.داروهای سریع الاثر:
این داروها با کاهش انقباضات عضلات راه هوایی سبب گشاد شدن راه هوایی و در نتیجه کاهش یا رفع علایم آسم می شوند.زمان شروع اثر این داروها چند دقیقه است و در هنگام بروز این علایم شدید بیماری باید به کار رود. که معروفترین این داروها سالبوتامول است.
2.داروهای کنترل کننده:
خاصیت مشترک این داروها آثار ضد التهابی آن هاست و به این ترتیب می توانند علایم آسم را کاهش دهند. این دسته دارویی باید به طور منظم و برای مدت طولانی استفاده شوند و سردسته این گروه از داروها کورتون ها هستند.
سایر اقدامات:
برای مقابله با گرد و خاک، کلیه ملحفه ها هفته ای یکبار در آب داغ (60 درجه سانتی گراد) شسته و در آفتاب خشک شوند.
-در صورت امکان نباید از قالی به عنوان کف پوش استفاده شود.
-وسایل فراوان مانند اسباب بازی ،کتاب و مبلمان نیز نباید در اتاق کودک نگهداری شود.
-سطح رطوبت خانه باید کاهش یابد.
-از نگهداری حیوانات خانگی در منزل باید اجتناب شود.
-از به کاربردن تشک های پر،پشم و کرک نیز باید اجتناب شود.
-سوسک یکی از عوامل حساسیت زا است که باید با روش های مناسب برای دفع آن از محل کار و زندگی تلاش کرد.
-از مواجه با گل و گرده گیاهان باید اجتناب نمود.
-از سیگار کشیدن و دود سیگار باید دوری کرد.
-هنگام نظافت منزل درب و پنجره ها باید باز شود.
-تغذیه انحصاری با شیر مادر به خصوص در 6 ماه اول زندگی خطر بروز آلرژی و آسم را کاهش می دهد.لذا برای پیشگیری از آسم بهتر است از شیرخشک استفاده نشود.
-در فصل گرده افشانی با بستن درب و پنجره ها ، باید از نفوذ گرده ها به اتاق جلوگیری نمود.
-محل های مرطوب که محل رشد قارچ ها و کپک ها هستند، باید به طور منظم تمیز نمود.مانند: حمام و زیرزمین
-حفظ یک رژیم غذایی متعادل
-وعده های غذایی مختصر و متعدد در طی و پس از حمله
-مصرف مایعات زیاد
-در زمان مصرف کورتون ، از خوردن شیرینی زیاد پرهیز شود.
-درمان چاقی
-تمرینات منظم تا حد تحمل اهمیت دارد.
-عدم فعالیت در زمان خستگی و یا در آب و هوای خیلی گرم یا خیلی سرد
-انجام تنفس های عمیق( هوا از بینی وارد ریه می شود تا قفسه سینه بالا بیاید 2 تا 3 ثانیه نگه داشته و سپس به آرامی از بینی بیرون داده می شود)
-کارت شناسایی بیماری و لیست داروهای مصرفی همیشه همراه بیمار باشد.
-در سرما برای کاهش حمله آسم ، از بینی نفس کشیده و از ماسک استفاده شود.
روش استفاده از اسپری:
-هنگام استفادهاز اسپری ،نفس را بیرون داده، سپس یک پاف در دهان اسپری شود و هوا به آرامی( 3 تا 5 ثانیه)از طریق دهان وارد ریه ها شود.
-5 تا 10 ثانیه نفس را نگه داشته سپس از طریق بینی به آرامی بیرون داده و در صورت نیاز پاف دوم یک دقیقه باید صبر نمود.
-بعد از استفاده از افشانه دهان شسته شود.
-بدون مشورت پزشک داروها قطع یا کاهش داده نشود.
منابع:
پرستاری داخلی و جراحی برونر وسودارث
پرستاری داخلی و جراحی بلک
راهنمای آموزش بیمار مبتلا به آسم
اللهم العن الجبت والطاغوت و بنتیهما
