آمبولي ريه:
آمبولي ريه وقتي ايجاد مي شود كه لخته خوني از محل اولیه جدا شده و در بدن از طريق وريدها حركت كند و در عروق ريه گير بيافتد.
منشاء غالب لخته ها از يكي از وريدهاي عمقي پا، ران يا لگن است كه به ترومبوز وريدهاي عمقي موسوم است.
آمبولي ريه اختلالي شايع است و لخته با انسداد جريان خون در قسمت هایي از ريه منجر به اختلال در اكسيژن رساني به بدن و مغز مي شود.اگر به سرعت تشخيص داده نشود مي تواند كشنده باشد.
عوامل خطر:
صدمات جراحي ها(ارتوپدي، جراحي هاي بزرگ شكمي ، لگني و تناسلي)
بارداري بي حركتي طولاني مدت در تخت بعد از عمل جراحي
شكستگي هاي اندام تحتاني مسافرت طولاني مدت با وسيله نقليه
نارسايي قلبي سن بالاي 50 سال
اختلال انعقادي واريس و بيماري عروقي
سایر علل:
بيماري ديابت ،بیماری های مزمن ریوی،چاقي و بالا بودن چربي هاي خون ،عوامل ژنتيكي ، سابقه ترومبوز وريدهاي عمقي، سيگار، مشكلات كليوي ، مصرف داروهاي پيشگيري از بارداري
(جهت مطالعه بیماری دیابت کلیک کنید)
(جهت مطالعه بیماری بالا بودن چربی خون کلیک کنید)
(جهت مطالعه بیماری ترومبوز وریدهای عمقی کلیک کنید)
(جهت مطالعه داروهای پیشگیری از بارداری کلیک کنید)
علايم:
علايم آمبولي ريه به اندازه لخته و ناحيه اي از شريان ريوي كه توسط لخته مسدود شده است بستگي دارد.
-شايع ترين نشانه ها تنگي نفس است.طول مدت و شدت تنگي نفس به وسعت آمبولي بستگي دارد.
-درد قفسه سينه كه به شكل ناگهاني و خنجري است.
-سايرعلايم عبارتند از: اضطراب، تب، افزايش ضربان قلب، بي قراري، سرفه، تعريق شديد،خلط خوني، سنكوب و تنفس های بسیار سریع
تشخیص:
مرگ ناشی از آمبولی ریه ظرف مدت یک ساعت بعد از شروع علایم به وجود می آید.بنابراین تشخیص باید سریع انجام شود.
-بررسی های شرح حال و تاریخچه و تست ها پزشک را برای تشخیص آمبولی ریه کمک می کند.
-تست های تشخیصی شامل :اسکن تنفسی، رادیوگرافی قفسه سینه، نوار قلب، بررسی گازهای خون شریانی است.
(جهت مطالعه نوار قلب کلیک کنید)
(جهت مطالعه رادیوگرافی کلیک کنید)
-در برخی بیماران ممکن است جهت تشخیص ترومبوز وریدهای عمقی تست های مربوطه نیز انجام شود.
پیشگیری:
-برای افراد در معرض خطر آمبولی ریه ، موثرترین روش، پیشگیری از ترومبوز وریدی عمقی می باشد.
-ورزش های فعال به منظور حرکت جریان خون
-از استراحت طولانی مدت در بستر خودداری شود
-در دوره نقاهت از جوراب های کشی استفاده شود.
-بعد از عمل جراحی، هرچه سریعتر اندام تحتانی را حرکت داده و شروع به راه رفتن شود. ابتدا پاها از لبه تخت تکان داده، پاها از لبه تخت آویزان شود. در صورت عدم سرگیجه ، روی پاها بایستد سپس اندازه طول تخت راه برود و کم کم مسافت را افزایش دهد.
-خودداری از استعمال و دخانیات به خصوص در خانم های 35 سال به بالا که از قرص های ضدبارداری استفاده می کند.
-در طی سفر هر یک تا دو ساعت ، مدتی پیاده روی کند.
-جلوگیری از افزایش وزن
-از نشستن به حالتی که ساق ها یا مچ پاها روی یکدیگر انداخته شوند خودداری شوند.
-در هنگام خواب پاها بالاتر از سطح بستر قرار داده شود.بهتر است زیر پاها یک بالش نازک گذاشته شود.


درمان:
-از آنجا که آمبولی ریه یک اورژانس پزشکی است، درمان فوری ضروری است.لذا باید سریعا با 115 تماس گرفته شده و بیمار به سرعت به مرکز درمانی منتقل شود.
-درمان شامل بهبود وضعیت تنفسی و عروقی، درمان با ضدانعقاد، درمان با از بین بردن لخته ها، اقدامات جراحی
-معمولا با مراقبت های پزشکی و پرستاری ، عرض 10 تا 14 روز بهبود می یابد.
-در صورت کاهش اکسیژن خون، درمان با اکسیژن شروع می شود.
-در صورت افت فشارخون، تجویز مایعات و داروهای تنگ کننده عروق تجویز می شوند.
-نوار قلب به صورت مداوم باید انجام بگیرد.
-جهت کاهش اضطراب و نارحتی قفسه سینه، در صورت نیاز مورفین تجویز می شود.
-بررسی آزمایشگاهی از نظر انعقاد، الکترولیت ها و سلول های خونی انجام می شود.
-درمان ضد انعقاد برای حداقل 5 روز همراه ویتامین K داده می شود.
-درمان نگهدارنده با ضدانعقاد ممکن است 3 تا 6 ماه طول بکشد.
-درمان با حل کننده لخته انجام می گیرد و مهمترین عارضه آن خونریزی است.
-افرادی که حوادث عروقی مغزی طی 2 ماه گذشته،خونریزی فعال، جراحی اخیر، زایمان اخیر، ضربه و آسیب یا فشار خون بالای شدید دارند، نباید از حل کننده لخته ها استفاده کنند.
-برای جلوگیری از عود مجدد، باید موارد پیشگیری از آمبولی را مرتبا انجام دهد.
-مکررا وضعیت بیمار تغییر داده شود.
-وضعیت نیمه نشسته راحتی بیشتری را جهت تنفس فراهم می کند.
-پیگیری بعد از درمان بسیار حائز اهمیت است.
-درمان جراحی جهت خارج کردن لخته به روش جراحی، به ندرت انجام می شود و در صورتیکه بیمار ناپایداری وسیعی داشته باشد یا مواردی که مصرف داروها ممنوع باشد کاربرد دارد.

مراقبت های قبل از عمل جراحی:
-کنترل منظم و دقیق علایم حیاتی
-استراحت مطلق نگه داشتن بیمار
(برای مطالعه مراقبت های قبل از عمل جراحی کلیک کنید)
مراقبت های بعد از عمل جراحی:
-محل قرار گرفتن کاتتر از نظر تشکیل لخته و عفونت ارزیابی شود.
-جهت پیشگیری از ماندن خون در وریدهای محیطی و پاها، بیمار باید پاهای خود را بالاتر قرار دهد.
-توصیه به استفاده از جوراب های کشی و راه رفتن بعد از خروج از تخت می شود.
-نشستن توصیه نمی شود، زیرا خم شدن مفصل ران باعث اعمال فشار روی وریدهای بزرگ پا می شود.
(برای مطالعه مراقبت های بعد از عمل جراحی کلیک کنید)
هشدارها:
در صورت وجود درد قفسه سینه ، طبش قلب، تنفس تند، سرفه، مدفوع سیاه قیری، استفراغ و سردرد، کهیر، التهاب پوست، تهوع و اسهال و درد شکمی ناشی از عوارض دارو به پزشک مراجعه شود.
-در هنگام استفاده از داروهای ضد انعقاد، باید مراقب کبودی و خونریزی بود و خود را در مقابل سقوط روی اشیایی که باعث کوفتگی و خون مردگی می شود حفظ کرد.
-از تزریق عضلانی و زیر جلدی خودداری شود.
-از مسواک نرم استفاده شود و سعی شود مایعات بیشتری مصرف شود.
-درجه حرارت بدن از طریق مقعد اندازه گیری نشود.
-در طول درمان از غذاهای حاوی ویتامین K استفاده شود.(کلم،پیاز،ماهی و…)
منابع:
پرستاری داخلی و جراحی برونر سودارث
پرستاری داخلی وجراحی بلک
اللهم العن الجبت و الطاغوت و بنتیهما