ایدز (HIV):
ایدز یک بیماری واگیر عفونی است که عامل ایجاد آن ویروس HIV می باشد.
اصولا ویروس ها در خارج از سلول زنده قادر به ادامه حیات نیستند.یکی از سول هایی که HIV برای ادامه حیات به آن نیاز دارد گلبول های سفید بدن انسان است. این ویروس در خارج از بدن در مواجهه با مواد ضد عفونی کننده (الکل ،وایتکس و ..) و حرارت در مدت کوتاهی به راحتی از بین می روند.
وقتی ویروس در گلبول های سفید انسان قرار گرفت، سیستم ایمنی آسیب می بیند. بدن نه تنها در برابر ویروس HIV بلکه نسبت به بقیه عفونت ها هم آسیب پذیر می شود.و دیگر قادر به کشتن میکروب ها و ویروس هایی که قبلا برایش مشکلی ایجاد نمی کردند، نیست. لذا با گذشت زمان، افراد مبتلا به HIV بیشتر و بیشتر بیمار می شوند و معمولا سال ها پس از آلودگی به یکی از بیماری های خاص ،شدیدا مبتلا می شود.در این زمان گفنه می شود که آن ها به ایدز مبتلا شده اند.
-ایدز یک مرحله کاملا جدی است که بدن دفاع بسیار کمی در برابر عفونت ها دارد و درواقع هر فرد آلوده به ویروس HIV الزاما مبتلا به ایدز نمی باشد.اما در طول مدت آلودگی خود می تواند دیگران را آلوده کند.
انتقال:
1.انتقال از طریق جنسی:
تماس جنسی شایع ترین راه انتقال HIV در جهان است که بیش از 70 درصد موارد انتقال HIV را دربرمی گیرد. بعضی از موارد باعث می شود تا احتمال خطر انتقال HIV در تماس جنسی زیادتر شود که شامل:
-تعدد دفعات تماس جنسی و یا تعدد شرکای جنسی
-مرحله بیماری:مرحله حاد بیماری و پیشرفته که میزان ویروس در بدن زیاد است.
-سالم نبودن مخاط در حین تماس جنسی: اگر رابطه جنسی با خون و ترشحات جنسی آمیخته شود احتمال انتقال ویروس افزایش میابد.هم چنین وجود بیماری آمیزشی درمان نشده، خطر انتقال را افزایش می دهد.
-محل تماس جنسی: در تمامی ارتباطات جنسی محافظت شده که با دخول همراه است احتمال انتقال وجود دارد. تماس از طریق مقعد بیشترین خطر و تماس از طریق دهان کمترین خطر را دارد.
-جنسیت: به علت ویژگی های دستگاه تناسلی زنان بیشتر از مردان در معرض ابتلا به HIV هستند.
2.انتقال از طریق تماس خون و ترشحات آلوده:
انتقال از طریق خون بیشتر در اثر تزریق خون و فراورده های خونی آلوده به استفاده از سوزن و سرنگ مشترک و تماس های تصادفی با ابزار تیز و برنده اتفاق می افتد.
استفاده از سوزن و سرنگ مشترک در بین مصرف کنندگان تزریقی مواد، دومین راه انتشار HIV در دنیا است.
-کلیه ابزارهای تیز و برنده نظیر ابزار پزشکی و دندان پزشکی آلوده، تیغ اصلاح، سوزن خالکوبی و… خطر انتقال عفونت های خونی مثل هپاتیت های B و CوHIV را دارند.
3.انتقال از مادر به کودک:
یکی دیگر از راه های انتقال است که می تواند در حین بارداری ، هنگام زایمان و هم زمان شیردهی اتفاق بیفتد به نظر می رسد تماس نوزاد با خون مادر به هنگام وضع حمل بیشترین نقش را داشته باشد.
-همچنین در شرایطی مثل زایمان زودرس ، تاخیر در زایمان، کمبود ویتامین A ، سن بالای مادر، استعمال دخانیات و سایر مواد مخدر، مواردی هستند که موجب افزایش احتمال انتقال بیماری به نوزاد می شوند.
4.را های دیگر انتقال:
پیوند اعضا و یا بافت های آلوده به عفونت HIV
-ویروس ایدز به روش های زیر منتقل نمی شود:
تماس های عادی :با هم کارکردن ،هم صحبتی، هم سفری، دست دادن و بوسیدن
استفاده مشترک حمام، استخر و توالت
عطسه و سرفه و نیش حشرات
تماس پوست سالم با ترشحات جنسی مردانه و زنانه، بزاق، ادرار و اشک و عرق و محتویات معده فرد آلوده به ایدز
عوامل خطر:
داشتن بیش از یک شریک جنسی تغییر مداوم شرکای جنسی
تماس جنسی با افراد دارای شرکای جنسی متعدد تماس های جنسی محافظت نشده(بدوم کاندوم)
تماس جنسی با خشونت و زور تماس های جنسی از طریق مقعد
تماس های جنسی در دوران قاعدگی ابتلای همزمان به سایر عفونت های آمیزشی
انجام پیوند عضو و دیالیزهای مکرر کسانی که نیاز به تزریق خون دارند مانند تالاسمی و… معتادین تزریقی همسران افراد مبتلا
همجنس بازان مبتلایان به هپاتیت (جهت مطالعه هپاتیت کلیک کنید.)
مشاغلی که با وسایل آلوده سروکار دارند.



پیشگیری:
-تماس جنسی ایمن و محافظت شده
-داشتن تماس جنسی با شریک جنسی واحد
-استفاده ار کاندوم در تمامی تماس های جنسی مشکوک
-تماس جنسی در چارچوب ازدواج
-اجتناب از رابطه جنسی مقعدی
-کنترل خون و فراورده خونی
-استفاده از وسایل استریل یکبار مصرف
-خودداری از دریافت خدمات مانند ختنه، سوراخ کردن گوش، خال کوبی و حجامت و… توسط مراکز غیربهداشتی
-عدم مصرف سوزن و سرنگ و وسایل شخصی نظیر ریش تراش و مسواک و…
-آموزش و آگهی به جوانان و خانواده
-انجام مشاوره های قبل از بارداری
-انجام مشاوره ها و مراقبت های دوران بارداری
علایم:
علایم آلودگی بیمار ایدز بسیار پیچیده است و دارای چندین مرحله است که الزاما همه آن ها در افراد آلوده مشاهده نمی شود.این مراحل عبارتند از:
مرحله اول:
عفونت حاد:
در اغلب موارد در صورتی که تعداد کافی ویروس ایدز وارد بدن فردی شود. بعد از چند هفته علایمی نظیر تب، گلودرد، بزرگی غدد لنفاوی، درد مفاصل و عضلات ، سردرد، ضعف و بی حالی، بی اشتهایی، تهوع و استفراغ، کاهش وزن، اسهال و گاهی دانه های جلدی با تظاهرات عصبی ظاهر می گردد. و این علایم اختصاصی نبوده و شباهت کاملی با نشانه های بسیاری از بیماری های دیگر دارد. چون خود به خود ظرف 1 تا 2 هفته بهبود میابد کمتر اتفاق می افتد که بیماری در این دوره تشخیص داده شود.
به علاوه از هنگام ورود ویروس ایدز تا مثبت شدن نتیجه آزمایش که نشان گر آلودگی فرد است حدود 2 تا 12 هفته و گاهی تا 16 ماه طول می کشد.در این فاصله زمانی ، فرد آلوده ممکن است سایرین را آلوده کند و متاسفانه به روش های آزمایشگاهی فعلی نمی توان به وجود آن پی برد.
مرحله دوم:
بدون علامت
پس از بهبودی خود به خود مرحله حاد، بیمار وارد مرحله بدون علامت می شود که برحسب نوع ویروس آلوده کننده 10 تا 17 سال طول می کشد. در این مدت شخص آلوده هیچگونه علامتی از بیماری را بروز نمی دهد و به ظاهر کاملا سالم است ولی برای دیگران آلوده کننده می باشد. این مرحله نزد کودکان کوتاهتر است. در این دوره آزمایش HIV مثبت است.
مرحله سوم:
بزرگی منتشر و پایدار غدد لنفاوی:
در این مرحله غدد لنفاوی بزرگ شده و به شکل قرینه و بدون درد در بیش از 2 نقطه بدن به جز کشاله ران ظاهر می شود و حداقل 3 ماه به همین صورت باقی می ماند.
مرحله چهارم:
مرحله قبل از ایدز و حالات وابسته به ایدز:
قبل از بروز علایم نهایی ایدز در بیمار، عوارضی ظاهر می شود که به آن علایم مربوط به ایدز می گویند و عبارتند از:
-کاهش وزن بیشتر از 10 درصد وزن سابق / اسهال به مدت بیشتر از یک ماه / تب به مدت بیشتر از یک ماه / عرق شبانه / خستگی بی حالی و ضعف و در برخی موارد بی قراری و بی اشتهایی و دل درد و سردرد وجود دارد.
مرحله پنجم:
ایدز:
ایدز به مرحله نهایی آلودگی با HIV گفته می شود.در این مرحله به علت کاهش قدرت دفاعی بدن شخص مستعد ابتلا به بسیاری از عفونت ها و سرطان ها می شودو در نهایت بیمار را از پای در می آورد.
ایدز بر روی تمامی دستگاه های بدن مانند تنفس، گوارش ،عضلانی ،عصبی ،پوست و مخاط ،گوش ،حلق و بینی و… تاثیر می گذارد.
پس از رسیدن به مرحله نهایی ایدز، متوسط طول عمر 2.5 سال است.

تشخیص:
تنها راه تشخیص ابتلا به HIV آزمایش خون است.پادتن تولید شده توسط بدن در مقابله با حمله ویروس را می سنجد. ایجاد این پادتن ها 2 هفته تا 6 ماه طول می کشد.
فاصله بین انتقال ویروس و پیدایش پادتن همان فاصله مثبت شدن آزمایش است.بنابراین اگر فرد در سه ماه اخیر رفتار مخاطره آمیزی داشته و نتیجه آزمایش وی منفی باشد، آزمایش باید 3 ماه بعد تکرار شود.
درمان:
امروزه واکسنی که مردم را در مقابل این ویروس مصون کند وجود ندارد و تا کنون درمان قطعی فراگیر برای بیماری ایدز در دسترس نمی باشد.
در حال حاضر چندین داروی ضد ویروس در این بیماری مورد استفاده قرار می گیرد. این داروهای ضد ویروسی زمان پیشرفت به سمت مرحله ایدز را طولانی تر می کند.
سوء جذب و کاهش وزن در بیماران مبتلا به ایدز شایع است. تغذیه باید کافی و مناسب باشد.
از خوردن تخم مرغ خام ،شیرغیرپاستوریزه و سایر مواد غذایی آلوده خودداری شود.
افراد مبتلا به HIV درهر گروه و طیقه ای که باشند ، مشکلات روانی-اجتماعی خواهند داشت. بنابراین حمایت و مشاوره های اجتماعی اهمیت فراوان دارد.
به منظور حفظ سلامت تا حد امکان فعالیت بدنی را حفظ کند.
تا حد امکان به کار ادامه دهد.
خودشان را با فعالیت های سرگرم کننده مشغول کند.
هر نوع هیجان عاطفی و بدنی را کنار بگذارد.
مراقب ابتلا به سایر عفونت ها باشد .
از منزوی شدن پرهیز کند.
منابع:
راه های آموزشی HIV و بیماری های آمیزشی
پیشگیری از ابتلا به ایدز و HIV
راهنمای کامل بیماری ایدز
هیچ رازی برای موفقیت وجود ندارد. این نتیجه آمادگی ، کار سخت و یادگیری از شکست است.
اللهم العن الجبت و الطاغوت و بنتهیما