بزرگی خوش خیم پروستات (هیپر پلازی خوش خیم پروستات):
پروستات غده ای است به وزن تقریبی 20 گرم که در تمام مردان در زیر مثانه، بر روی کف لگن قرار دارد. مجرای خروج ادرار که از مثانه شروع میشود از میان پروستات عبور می کند این غده در زیر مثانه قرار دارد. و مایعی به داخل منی ترشح می کند. بنابراین سلامت پروستات رابطه مستقیمی با سلامت باروری دارد.
پروستات شایع ترین اندام تناسلی است که دچار هیپر پلازی ( رشد و بزرگ شدن) می شود. که باعث انسداد راه خروجی مجرای ادراری میگردد. و البته با سرطان پروستات متفاوت است.
علایم:
علایم این بیماری به علت فشار پروستات بر مجرای ادراری ایجاد می شود و عبارتند از:
-کاهش فشار و قطع و صل شدن جریان ادرار
-تاخیر در شروع ادرار
-نیاز به تخلیه مکرر ادرار و احساس باقی ماندن ادرار در مثانه پس از ادرار کردن
-قطره قطره امدن ادرار پس از اتمام ادرار کردن
-تکرر ادرار در روز و شب
– زور زدن هنگام ادرار کردن
-خون در ادرار
در صورت عدم درمان بزرگی پروستات عوارض زیر را به دنبال خواهد داشت :
-احتباس ادراری حاد که به عنوان ناتوانی در ادرار کردن تعریف شده است که یک فوریت پزشکی است چون اگر ادرار تخلیه نشود پارگی مثانه رخ خواهد داد.
-خونریزی ادراری
-تشکیل سنگ مثانه
-عفونت های ادراری
-نارسایی کلیه
-از کار افتادن مثانه


تشخیص:
علایم ذکر شده در قسمت قبل احتمال این بیماری را مطرح می کند ولی برای تشخیص قطعی باید کارهای زیر انجام شود:
1.معاینه انگشتی مقعد برای ارزیابی اندازه پروستات و تمایز بین بزرگی و سرطان
2.آزمایش خون و ادرار و سونوگرافی کلیه ها، مثانه و پروستات
3.بزرگی خوش خیم پروستات علت سرطان پرستات نمی باشد ولی احتمال دارد بزرگی خوش خیم و بدخیم پروستات با هم وجود داشته باشد .بنابراین لازم است تمام بیماران آزمایش ارزیابی سرطان را انجام دهد.
درمان بزرگی خوش خیم پروستات :
درمان دارویی:
1.شل کننده عضلات پروستات مانند: پرازوسین ، ترازویس و تامسولوسین هستند.
این داروها موجب بهبودی جریان ادرار میشوند اما تاثیری بر اندازه پروستات ندارند.
دوره درمان 4 هفته ای است و باید قبل از خواب مصرف شود.
عوارض: سرگیجه به هنگام تغییر وضعیت از نشسته به ایستاده ضعف و احساس سبکی در سر
2.فیناستراید:
به مدت 12-6 ماه مصرف می شود. و اثر کمی در بهبود علایم ناشی از بزرگی پروستات دارد ولی در موارد کمی باعث کوچک شدن پروستات می گردد.
قبل از مصرف حتما باید عملکرد کبد بررسی شود.
اثرات جانبی خفیف بوده و شامل کاهش در انزال منی ،کاهش میل جنسی و اختلال عملکرد نعوظ است.
این دارو باعث رشد ونمو غیر طبیعی جنین مذکر می شود.از این رو زنان باردار نباید بدون دستکش به این دارو دست بزنند یا در تماس با منی مردی که این دارو را مصرف می کند قرار بگیرند.
در درمان دارویی نباید مصرف مایعات را محدود کرد چراکه ادرار غلیظ باعث تحریک مثانه می شود.
کافئین، الکل، میوه های ترش، و غذاهای ادویه دار ممکن است مثانه را تحریک کنند و باید از آنها اجتناب کرد.
از مصرف داروهای سرماخوردگی بدون نسخه که حاوی دیفن هیدرامین است باید اجتناب شود.
درمان جراحی:
در موارد زیر درمان جراحی ضرورت دارد:
1.عفونت های مکرر ادراری
2.سنگ مثانه
3.علایم نارسایی کلیه
4.عدم پاسخ به درمان دارویی
5.ایجاد زحمت برای بیمار
روش های جراحی :
-تراشیدن قسمت بزرگ شده پروستات
-برداشتن پروستات
* روش های جدید درمان مانند امواج رادیویی،لیزر، یا امواج ما فوق صوت در درمان بزرگی خوش خیم پروستات استفاده می شود. این روش ها در حال تحول بوده و هنوز نتایج طولانی مدت آنها مشخص نشده است.
عوارض:
عوارض بعد از درمان بستگی به روش بکار رفته دارد. و ممکن است شامل خونریزی ، عفونت ، انسداد ، جابجایی تصادفی سوند، تنگی مجرای ادرار، بی اختیار ادرار، التهاب بیضه، اختلال در نعوظ ، انزال برگشتی، (در طول انزال منی به داخل مثانه رفته و با ادرار بعدی تخلیه می شود. این ادرار کدر است . این وضعیت بدون ضرر بوده و باعث اختلال در باروری می شود. اما تاثیری بر میل جنسی و نعوظ ندارد.

مراقبت های قبل از عمل:
-آموزش جهت کاهش اضطراب بیمار
-بیمار در مورد اندام های تناسلی و نگرانی های خود ازمسائل جنسی را با پزشک مطرح کند.
-جوراب های ضد آمبولی قبل از عمل به خصوص اگر بیمار در وضعیت لیتوتومی(خوابیده به پشت که پاها بالا باشد)باشد مورد استفاده قرار گیرد.
-انجام تنقیه قبل از عمل تا بیمار از زورزدن های پس از عمل که موجب خونریزی می گردد توصیه می شود.
-رژیم بیمار جهت جلوگیری از یبوست پر فیبر باشد.
-(برای مطالعه سایر اقدامات قبل از عمل جراحی کلیک کنید)
مراقبت های بعد از عمل جراحی:
-بیمار به مدت 24 ساعت باید بر روی تخت استراحت کند
-استفاده از کمپرس گرم بر ناحیه عانه یا حمام های نشیمنگاهی می تواند تسکین علامتی درد داشته باشد
-استفاده از دارو های ضد اسپاسم با توجه به دستور پزشک محترم
-محکم کردن سوند بر روی پا یا شکم به کاهش کشیدگی سوند وجلوگیری از تحریک مثانه کمک می کند.
-مراقبت از سوند ادراری جهت جلوگیری از عفونت(برای مطالعه مراقبت ها کلیک کنید)
-رژیم پر فیبر برای جلوگیری از یبوست(رژیم غذایی سبز)
-اولین تعویض پانسمان توسط متخصص مربوطه در روز بعد از عمل انجام می شود.
-جهت افزایش بهبودی از لامپ حرارت زا استفاده می شود که هنگام استفده از این لامپ باید کیسه بیضه ها با حوله پوشانده شود.
-شستشوی سوند ادراری توسط پرستار در شرایط استریل مکرر وبا فاصله های منظم انجام شود تا از باز بودن سوند وعلایم خونریزی اطمینان حاصل شود.(مایع شسشو دهنده مثانه ابتدا به رنگ صورتی مایل به قرمز بوده که ظزف 24 ساعت باید به رنگ صورتی روشن در بیاید.)
-با مشاهده ی قسمت پایین شکم از عدم انسداد سوند اطمینان حاصل می شود.مثانه ای که بیش از حد متسع شده باشد به صورت برجستگی دایره وار در بالای عانه مشاهده می شود.
-وقتی که بیمار سرپا شد تشویق به راه رفتن می گردد ولی نباید به مدت طولانی در حالت نشسته قراربگیرد.
-با استفاده از آب آلو ویا ملین ها،مدفوع را نرم نگه داشته تا از زور زدن زیاد موقع دفع جلوگیری شود.
-انجام تمرینات مخصوص جهت بدست گرفتن کنترل ادرار با توصیه ی پرستار مفید خواهد بود
(عضلات ناحیه پرینه را با فشار دادن دو طرف باسن به یک دیگر سفت کرده،این حالت را نگه داشته و سپس رها کند تا عضلات شل شود.10تا20باردرهرساعت ودر حالت ایستاده یا نشسته می تواند انجام شود.-پس از شروع شدن ادرار سعی کرده که جریان ادرار را قطع نماید و پس از چند ثانیه دوباره به ادرار کردن ادامه دهد.)
-پس از کشیدن سوند بیمار باید تا به مجرد احسای ادرار داشتن اقدام به دفع آن نماید.
-بیمار باید بداند بازیافتن کنترل ادرار روندی تدریجی داشته و حتی ممکن است که او پس از مرخص شدن از بیمارستان خروج قطره ای از ادرار را داشته باشد،این حالت به آرامی تا یک سال باید از بین برود.
-ادرار ممکن است تا یک هفته کدر بوده ولی پس از بهبودی ناحیه پرستات باید شفاف شود
-عدم جابجایی بارهای سنگین و ورزش های پرتحرک و رانندگی به مدت شش تا هشت هفته
-عدم استفاده از غذا های پر ادویه ،الکل و قهوه
-استفاده از مایعات کافی برای جلوگیری از افزایش غلظت ادرار وتشکیل لخته
-شروع فعالیت های جنسی6تا8هفته پس از عمل
(در برداشتن کامل پروستات تغریبا همیشه انتظار ناتوانی جنسی وجود دارد که برای بیمارانی که تمایل به ادامه فعالیت های جنسی دارند اندام مصنوعی کار گذاشته می شود.)
-خروج سوند بعد از شفاف شدن ادرار صورت می گیرد
-(برای مطالعه سایر مراقبت های بعد از عمل کلیک کنید)
منبع:
پرستاری داخلی جراحی برونر و سوراث / پرستاری داخلی جراحی بلک / فرایند پرستاری اختلالات سیستم ادراری-تناسلی
اللهم العن الجبت و الطاغوت و بنتیهما