تراکئوستومی:
تراکئوستومی یک روش جراحی است که طی آن یک سوراخ در نای باز می گردد.
لوله ای که در نای قرار داده می شود، لوله تراکئوستومی می گویند.
تراکئوستومی ممکن است موقتی یا دائمی باشد.
موارد استفاده:
انسداد راه هوایی فوقانی با اجسام خارجی، ادم یا ترشحات، وجود تومورها، وابستگی به دستگاه ونتیلاتور، عدم حفظ راه هوایی و یا کمک به جراحی های بزرگ سروگردن، کمک به اداره کردن آسیب های زیاد و بزرگ سروگردن
مزایای تراکئوستومی:
افزایش تحرک بیمار
راه هوایی مطمئن
افزایش راحتی
تسهیل در ساکشن کردن راه هوایی
آسیب کمتر به حنجره
افزایش تغذیه دهانی
بهبود تکلم و صدا درآوردن
کاهش خطر عفونت ریه بیمارستانی
روش انجام کار:
این روش جراحی معمولا در اتاق عمل یا در بخش مراقبت های ویژه انجام می گردد. جایی که می توان به خوبی تهویه بیمار کنترل شود.
-سوراخی در دومین و سومین غضروف نای باز می گردد. بعد از اینکه تراشه باز شد یک لوله تراکئوستومی کاف دار با اندازه مناسب در محل گذاشته می شود.
-لوله تراکئوستومی پس از جای گذاری، به وسیله یک نوار به دور گردن بیمار فیکس می شود.
معمولا یک گاز استریل بین پوست و لوله به منظور جذب ترشحات و پیشگیری از عفونت قرار داده می شود.
عوارض:
عوارض ممکن است به صورت زودرس یا دیررس در طی دوره مراقبت از تراکئوستومی به وجود آید.
-این عوارض ممکن است سال ها بعد از بیرون آوردن لوله نیز اتفاق بیفتد.
-عوارض زودرس شامل: خونریزی، آمبولی، دفع ترشحات، صدمه اعصاب و سایر بیماری های تنفسی
-عوارض دیررس شامل:انسداد راه هوایی ناشی از تجمع ترشحات یا برآمده شدن کاف روی سوراخ لوله، عفونت، پارگی شریان، اختلال در بلع، سوراخ نای به مری و…


مراقبت ها:
مراقبت های قبل از عمل جراحی:
(برای مطالعه مراقبت های عمومی قبل از عمل جراحی کلیک کنید)
مراقبت های بعد از عمل جراحی:
-بیمار نیازمند پایش و ارزیابی مداوم است.
-سوراخی که به تازگی باز شده باید توسط ساکشن از ترشحات پاک شود.
-بعد از کنترل علایم حیاتی، تخلیه ترشحات، کاهش ورم، پیشگیری از فشار روی محل بخیه و….. بیمار در وضعیت نیمه نشسته قرار می گیرد.
-فراهم نمودن ابزارهای موثر برای برقراری ارتباط لازم است.
-برای اطمینان از وجود یک ابزار ارتباطی کاغذ، قلم و یا تخته و ماژِیک و زنگ هشدار در دسترس بیمار قرار بگیرد.
-وقتی بیمار لوله تراکئوستومی دارد به علت تضعیف مکانیسم سرفه موثر، ضروری است که ترشحات بیمار ساکشن گردد.هنگامیکه بیمار ساکشن می شود که صداهای غیرطبیعی در ریه شنیده می شوند و یا ترشحات مشاهده شوند. ساکشن غیرضروری باعث انقباض ریه و هم چنین صدمات مکانیکی به غشای نای می شود.
-تمام وسایلی که به صورت مستقیم با راه هوایی تحتانی بیمار در تماس هستند باید استریل باشند تا از عفونت جلوگیری شود.
-فشار کاف باید حداقل هر 8 ساعت یکبار به وسیله اتصال فشارسنج دستی به بادکنک لوله ارزیابی گردد.
-بخور گرم کافی تجویز شود.
-علایم و نشانه های عفونت کنترل می شوند.
-پزشک مایعات کافی را تجویز می کند.
-در طی هفته اول از تعویض لوله تراکئوستومی اجتناب شود.
-اولین تعویض توسط جراح انجام گردد.

مراقبت ها:
اگر بیمار با تراکئوستومی به منزل می رود باید ساکشن و تجهیزات لازم قبل از ترخیص در منزل بیمار وجود داشته باشدو
-به حداقل رساندن میزان ذرات گردوغبار در هوا و فراهم کردن رطوبت کافی می تواند تنفس بیمار را راحت تر کند.
-برای کاهش ذرات هوا و گردو غبار می توان از دستمال ، روکش مبل، استفاده از فیلتر هوا، کف قابل شستشو و تهویه مداوم استفاده گردد.
-چگونگی پانسمان باید به بیمار و خانواده آموزش داده شود.
-دست ها مرتبا شستشو داده شوند.
(برای مطالعه شستشو صحیح دست ها کیلیک کنید)
-بیمار دچار تراکئوستومی معمولا نگران است.توضیح روش و عملکرد جراحی و حمایت روحی-روانی خانواده کمک کننده خواهد بود.
-بهتر بیمار در وضعیت نیمه نشسته قرار داده شود.(در صورت هوشیاری)
-بهداشت دهان و دندان به دقت انجام شود.
-رژیم غذایی باید نرم و مایع باشد.(با مجوز پزشک)
-غذا خیلی داغ نباشد.
-در هنگام حمام ناحیه تراکئوستومی باید پوشانده شود و دوش دستی را به زیر ناحیه گردن هدایت شود. و از ورود صابون به داخل تراکئوستومی جلوگیری شود.
-در صورت نیاز از ریش تراش برقی استفاده شود و از ورود اجسام خارجی به محل جلوگیری شود.
-هنگام سرفه کردن سطح تراکئوستومی پوشانده شود و از دستمال با رشته های مثل (پرز) استفاده نشود.
-از سیگار و فراورده های تنباکو خودداری شود.
-از تماس با افراد با عفونت های شخصی و محرک تنفسی (سیگار، گردوغبار، بخارها، پودرها و….) جلوگیری شود.
-محتویات خلط و ترشحات بیمار کنترل شود.
-در صورت نیاز و با توجه به شرایط بیمار، روش ساکشن، زمان ساکشن، کنترل فشار هوا و علایم هشدارو…. به خانواده بیمار آموزش داده شود.
هشدار:
در صورت بروز هر یک از علایم زیر به پزشک مراجعه شود:
تحریک پوستی اطراف محل
سرفه مکرر
آسیب پوستی در نواحی بالای قفسه سینه
علایم عفونت شامل: تب، ترشحات چرکی، قرمزی، خونریزی
منابع:
پرستاری داخلی و جراحی برونر وسودارث
پرستاری داخلی و جراحی بلک
اللهم العن الجبت و الطاغوت و بنتیهما