سیروز کبدی:
کبد به عنوان یکی از بزرگترین اندام های داخلی بدن ، وظیفه انجام اعمال حیاتی مختلفی را دارد. از جمله: تامین سوخت وساز و متابولیسم، ذخیره سازی ویتامین ها، از بین بردن میکروب ها و سموم، تولید پروتئین وغیره.
در سیروز کبدی بافت های فیبروز ( فاسد ) جایگزین بافت سالم و طبیعی می شوند و جریان خون درون کبد را مختل می کند و از کارکرد طبیعی آن جلوگیری می نماید. سیروز تا حد زیادی برگشت ناپذیر بوده و پاسخ کبد به تهاجمات طولانی مدت می باشد.
علت:
شایع ترین Cو Bعوامل متعددی سبب سیروز کبدی می باشند: سوء مصرف الکل / هپاتیت
علل سیروز می باشند.
کبد چرب ، تماس با مواد شیمیایی خاص (تتراکلید کربن ، آرسینک ، فسفر و نفتالین و …) ، بیماری ویلسون ( زیادی حس به صورت ارثی) ، سوء تغذیه،دیابت و اختلال خود ایمنی از عوامل سیروز محسوب می شوند.
-در این بیماری مردان 2 برابر زنان گرفتار می شوند و بیشتر بیماری در سن 40 تا 60 سالگی است.
است.B-بیشترین علت سیروز کبدی در ایران هپاتیت مزمن
علایم:
سیروز کبدی در مراحل اول بدون علامت بوده و یا با علایم مختصری همراه است که با پیشرفت و تشدید سیروز ، علایم آن نیز بیشتر می شود.
علایم عبارتند از:ضعف، خستگی ، بی حالی ، اسهال چرب ، تورم شکم ، تجمع آب در شکم ، ورم پاها ، در مراحل اولیه بزرگی کبد ولی در مراحل پیشرفته کوچک شدن کبد ،بزرگی طحال ، ضعف و سستی عضلات ،زردی، اختلال در تمرکز حواس ، خون مردگی در پوست و خارش و خونریزی از بینی و لثه، کاهش میل جنسی در آقایان ، نازایی در خانم ها ، استشمام بوی نامطبوع از بیمار.
*باید توجه داشت که برای تشخیص بیماری سیروز وجود یا عدم وجود علایم فوق ضروری نیست.
تشخیص:
تشخیص بیماری ممکن است به دنبال علایم و نشانه های نارسایی کبدی باشد.
برای MRIبررسی آزمایشات خونی ، سونوگرافی شکم ، اسکن ایزوتوپ کبدی و طحال و
برای تشخیص به کار می روند.
-انجام سونوگرافی دوره ای شکم و بررسی وجود یا عدم وجود مایع در شکم یا توده در کبد در مبتلایان به سیروز توصیه می شود.
-افراد مبتلا به بیماری مزمن کبدی در مقایسه با افراد عادی بیشتر دچار ضایعات استخوانی وپوکی استخوان می شوند.به همین دلیل بررسی سطح کلسیم و فسفر و ویتامین Dو تراکم استخوان توصیه می شود.
درمان:
سیروز کبدی درمان قطعی ندارد و مرحله انتهایی درمان پیوند کبدی است .
باید به علت بیماری توجه داشت اگر علت سیروز بیماری ها خود ایمنی یا بیماری ویلسون باشد. امکان بهبودی قطعی سیروز وجود دارد .ولی جهت تحقق این شرط تشخیص سریع و درمان به موقع و درست ضروری است.
نیز درمان باید در جهت مهار بیماری و جلوگیری از پیشرفت آن صورت گیرد.C وBدر مورد هپاتیت
(جهت مطالعه هپاتیت BوC کلیک کنید)
باید توجه داشت که مجموعه درمان های دارویی ، رعایت دستورات تغذیه ای و بهداشتی ، مهار عوارض بیماری می تواند زندگی مبتلایان به سیروز کبدی را بهبود بخشد.
درمان مبتلایان به سیروز کبدی معمولا بر اساس علایم موجود صورت می گیرد.
درمان خونریزی:
بیمار به دلیل کمبود فاکتورهای انعقادی و تعداد پلاکت ها در معرض خونریزی می باشد.
و آنتی اسیدها و مهارکننده امپرازول توصیه می شود.Kتجویز ویتامین
توصیه هایی جهت جلوگیری از خونریزی مبتلایان به سیروز:
1.جهت مسواک زدن از مسواک هایی با پرز نرم استفاده شود.
2.بینی محکم و با قدرت تخلیه نشود.
مانند کاهو و اسفناج بیشتر شود.K3.مصرف مواد حاوی ویتامین
4.در صورت بروز خونریزی از هر نقطه بدن یا خونریزی زیر جلدی (کبود شدن خودبخود پوست) سریعا به بیمارستان مراجعه شود.


درمان ورم شکم و پاها:
توروم و تجمع آب در شکم و پاها در بیماران مبتلا به سیروز کبدی مهم است و بیمار را در عرض نیاز به پیوند قرار می دهد.
نکات زیر جهت کاهش و پیشگیری از آب آوردن شکم و پاها توصیه می شود:
1.اگر آب آوردن شکم بسیار شدید بوده و باعث مشکلات تنفسی و غیره شده باشد.باید علاوه بر مراجعه به بیمارستان مصرف آب را به کمتر از 1.5 لیتر در روز رسانید.
2.مصرف نمک باید به کمتر از 0.5 گرم در روز کاهش یابد.هنگام پختن غذا نمک به آن اضافه نشود و از مصرف غذای آماده (کنسرو ، خشک شده) که معمولا نمک بالایی دارند خودداری شود.
3.استراحت و خواب کافی توصیه می شود.
4.در صورت امکان در درون وان حمام و در آب ولرم تا ناحیه گردن روزانه یک ساعت استراحت کنید.این عمل باعث تحریک کلیه ها در دفع ادرار بیشتر و در نتیجه کاهش آب بدن و ورم می شود.
5.از داروهایی که پزشک در جهت کاهش آب بدن و دفع ادرار تجویز کرده به صورت مناسب و طبق دستور مصرف کنید.
6.با این پندار غلط که با مصرف بیشتر آن ها آب بدن سریع تر و بهتر دفع می شود هرگز داروها را سرخود افزایش ندهید.زیرا این مسئله خطرات جدی و کشنده ( از جمله تغییرات پتاسیم خون) را به دنبال خواهد داشت.
7.در برخی موارد که تجمع آب با دارو کنترل نشود طبق صلاحدید پزشک، بیمار در بخش بستری شده و با استفاده از سوزن مخصوص ، مقداری از آب شکم را خالی می کنند. این کار معمولا به طور موقتی سبب بهتر شدن وضعیت بیمار می شود.

درمان عفونت:
بیماران مبتلا به سیروز در معرض ابتلا به عفونت های مختلف هستند که باید سریعا تشخیص و درمان یابند.در این زمینه رعایت نکات زیر توصیه میشود:
1.به دلیل در معرض خطر آنفولانزا شدید، توصیه می شودکه سالیانه از واکسن آنفولانزا در اوایل پاییز استفاده شود.
2.در صورتیکه علت بیماری سیروز ویروس هپاتیت نوعBنباشد،تزریق واکسن هپاتیت B به همه بیماران توصیه می شود.
3.در صورت بروز تب یا سوزش ادرار و یا درد شکم سریعا به پزشک مراجعه نماید.
درمان دیابت:
-برای مهار قند خون بالا معمولا از قرص های خوراکی ضد قند خون مثل متفورمین استفاده می شود.
-در صورت بروز تپش قلب ، تعریق و سرگیجه باید سریعا به بیمارستان مراجعه کرد.
درمان خارش:
-برای کاهش خارش توصیه می شود مصرف گوشت قرمز کاهش یافته و مواد غذایی حساسیت زا مثل بادمجان و گوجه فرنگی از غذا حذف شوند.
-استرس و اضطراب و خشکی پوست سبب تشدید خارش می شود.
-در صورت نیاز طبق دستور پزشک، از داروهای ضد خارش استفاده شود.
تغذیه در سیروز کبدی:
-گوشت بدون چربی،مرغ بدون پوست ، شیر با چربی معمولی (و نه پرچرب) استفاده شود.
-برای پختن یا سرخ کردن از میزان اندک روغن استفاده شود.
-هر روز هویج یا اسفناج (تازه یک فنجان و پخته نصف فنجان ) میل شود.
-هر روز 4 نوع میوه میل شود:شامل مرکبات یاآب میوه آن ها،سیب و یک عدد میوه فصل
-علاوه بر مصرف روزانه منابع غذایی متنوع،ویتامین B واسیدفولیک و در صورت لزوم از ویتامینAاستفاده شود.
-پرهیز از مصرف الکل و استعمال خانیات
-باید از مصرف کردن تخم مرغ ، قهوه و شکلات خودداری نمود.
-در بیماری سیروز میزان ویتامین های گروه B به مرور کاهش میابد وباید مقادیر کافی تامین شود.
-مصرف برخی از مواد غذایی که حاوی مقادیر زیادی آنتی اکسیدان می باشند در بیماران کبدی مفید است. مانند : سیر، انواع کلم، آلو ، کشمش ، گریپ فروت سرخ ، سیب و گلابی
-شکلات تلخ برای بیماران کبدی مفید است.
-مصرف چربی های اشباع شده محدود شود.و به جای آن از چربی های گیاهی استفاده شود. مانند: روغن زیتون ، روغن آفتاب گردان و … استفاده شود.
منابع:
پرستاری داخلی جراحی برونر و سوداث
پرستاری اخلی جراحی بلک
درسنامه جامع پرستاری داخلی جراحی
راهنمای جامع سیروز کبدی برای عموم
هیچ رازی برای موفقیت وجود ندارد. این نتیجه آمادگی ، کار سخت و یادگیری از شکست است.
اللهم العن الجبت و الطاغوت و بنتیهما