عقرب گزیدگی:
-مسمومیت با سم عقرب یکی از فوریت های پزشکی تهدید کننده به ویژه در کودکان کمتر از یک سال است.
-پراکندگی عقرب ها در مناطق مختلف دنیا از نظر جنس و نوع سم (خطرناک یا بی خطر) متفاوت است.
-عقرب بیشتر در آب و هوای گرم و شب ها فعال است و به این علت رعایت نکات ایمنی در مورد جلوگیری از عقرب گزیدگی به خصوص در مناطق گرمسیری و هنگام تاریکی هوا اهمیت دارد.
-در ابتدا مهم است که تشخیص عقرب گزیدگی فرد آسیب دیده درست باشد و فرد توسط حشره ها و بندپایان دیگر گزیده نشده باشد. چرا که تاخیر در تشخیص و اقدام مناسب ممکن است باعث عوارض خطرناکی برای فرد آسیب دیده شود.
-محل زندگی فرد از نظر اینکه در آن مکان عقرب وجود دارد یا نه ، یا قبلا آسیب دیده با آن مواجه شده است یا خیر به تشخیص عقرب گزیدگی کمک زیادی می کند.
علایم:
مهمترین یافته ای که به تشخیص عقرب گزیدگی و نوع عقرب کمک می کند، علایم بالینی موضعی و عمومی است.
علایم موضعی:
علایم عقرب گزیدگی به زمان نیش خوردن (شب یا روز) ، نوع عقرب ، مدت زمان طول کشیده از نیش خوردن تا مراجعه به مراکز بهداشتی بستگی دارد.
-از یک نقطه کوچک محل نیش تا التهاب و قرمزی و کبودی محل نیش متفاوت است.
-ممکن است علایم موضعی محل نیش به صورت ظاهری ناچیز باشد ولی باتوجه به نوع عقرب ممکن است تمام زیر جلد را تخریب کند.
علایم عمومی:
-قرمزی و برافروختگی صورت و چشم ها
-اختلال در تنفس
-استفراغ خونی
-اختلال در حرکت دست و پاها
-درد شکم و درد ناحیه معده
-تاری دید، تب ، سردرد، استفراغ شدید، افزایش ضربان قلب و بی قراری
-افزایش بزاق دهان ، خشکی دهان
-تنگی مردمک و لوچی چشم
-تنگی نفس، کبودی و برآمدگی شکم، بی اختیاری ادراری، گرفتگی حنجره، انقباض های موضعی و تشنج
-در کودکان کمتر از 6 سال تشنج شایع است و در صورتیکه درمان مناسب انجام نشود ممکن است به فوت بیمار منجر شود.
-یکی از علایم شایع عقرب گزیدگی در کودکان افزایش دمای بدن می باشد.
-تهوع و استفراغ در کودکان ، احساس سوزن سوزن شدن در ناحیه گزش و… نیز ممکن است بروز نماید.
Previous
Next
اقدامات و درمان:
1.قبل از انجام کمک های اولیه محل حادثه از جهت پرهیز از گزش مجدد ارزیابی شود.
2.به فرد آسیب دیده اطمینان و آرامش خاطر داده شود.زیرا آرامش فرد باعث می شود جذب زهر کند شود.
3.عضو نیش زده را در صورت امکان پایین تر از سطح بدن قرار داده (مثل آویزان کردن دست و پا) و به سرعت آن را بی حرکت کرده و برای این کار می توان از آتل استفاده نمود.
4.محل نیش زدگی با کیسه یخ سرد نگه داشته شود.
5.عضو آسیب دیده تا حد امکان در معرض تابش مستقیم آفتاب قرار داده نشود.
6.بستن بالای محل گزش با هدف تاخیر در جذب سم در شرایطی خاص مجاز است. اگر محل عقرب گزیدگی در دست یا پا باشد باید کمی بالاتر از محل نیش ( 2 تا 3 سانتی متر) بسته شود به طوریکه باعث قطع نبض در نقاط انتهایی اندام مبتلا نشود.
7.محل بسته شده قبل از تزریق ضد سم (پادزهر) باز نشود.تا از ورود یکجا سم به بدن جلوگیری شود.
8.فشار دادن سریع اطراف موضع عقرب گزیده جهت خروج زخم بلافاصله پس از گزش تا حدودی موثر است.
9.هرگز نباید فریب حال عمومی بیمار را خورد. چون ممکن است حال بیمار هنوز رو به وخامت نرسیده باشد.
10.درباره بریدن و مکیدن یا داغ کردن محل گزش توافق نظر وجود ندارد.عده ای استفاده از این روش را در مواقعی مجاز می دانند که امکان رساندن آسیب دیده تا حداکثر 2 ساعت پس از گزش به یکی از مراکز درمانی وجود ندارد.
11.انتقال به نزدیکترین مرکز درمانی که امکان تزریق پادزهر در انجا وجود دارد.
عوامل موثر در درمان عقرب گزیدگی:
1.نوع عقرب
2.زمان نیش زدن عقرب(شب یا روز)
3.محل نیش
4.سن بیمار
5.زمان طول کشیده تا رساندن بیمار به بیمارستان
6.وجود علایم عمومی
درمان عقرب گزیدگی:
-درمان موضعی عقرب های سمی:
در این حالت راه های مختلفی از قبیل تیغ زدن، مکیدن محل نیش ، گذاشتن کیسه یخ یا برفک یخچال، برداشتن محل نیش، بستن قسمت بالای نیش ، سوزاندن محل نیش و… توسط محققان مختلف پیشنهاد شده است.
-در عمل تنها راه موثری که ممکن است به بیمار کمک نماید، برداشتن محل نیش در صورتیکه است که بیمار در ساعت اول از نیش خوردن و یا اگر 24 ساعت و حداکثر 48 ساعت از زمان نیش خوردن گذشته باشد و بیمار بدون علایم عمومی و مسمومیت شدید باشد.
-در مرکز درمانی ممکن است برداشتن محل نیش در اندازه نیم در نیم سانتی متر و عمق نیم سانتی متر در شرایط استریل انجام شود.
-درمان عمومی عقرب های سمی :
نحوه درمان برمبنای شدت علایم و وجود علایم دستگاه عصبی- مرکزی و قلبی –ریوی ، استفراغ خونی و گرفتگی شدید حنجره در نظرگرفته می شود.
-مقدار سرم ضدعقرب گزیدگی به شدت مسمومیت بستگی دارد. در اغلب موارد یک یا دو آمپول عضلانی یا وریدی کافی است.
-تاخیر در درمان یا گزش عقرب سیاه می توان تا 4 آمپول سرم ضدعقرب گزیدگی تجویز کرد.
-در صورت سایر اختلالات پزشک ممکن است سرم قندی، دگزامتازون، کلروپرومازین، دیازپام و… برای عوارض احتمالی تجویز نماید.
-در صورت نیاز واکسن کزاز نیز تزریق می شود.
منابع:
-پرستار داخلی و جراحی برونر و سودارث
اللهم العن الجبت و الطاغوت و بنتیهما
