یائسگی:
مجموعه روند پیری که در انتهای دوران بارداری رخ می دهد.و یائسگی جزئی از آن است ، دوران حوالی یائسگی خوانده می شود. و طی آن زن دچار تغییرات هورمونی ، جسمی و روانی می گردد.
یائسگی یا قطع دائمی قاعدگی به طور متوسط در سن 51 سالگی اتفاق می افتد که در اثر از بین رفتن عملکرد تخمدان ها و قطع هورمون های تخمدانی است.
تغییرات قاعدگی می تواند مشابه یک یا بیشتر از یکی از 3 روش زیر باشد:
-توقف ناگهانی قاعدگی بسیار نادر است.
-شایع ترین حالت، مقدار و طول قاعدگی ها و تبدیل به لکه بینی و در نهایت توقف آن
-در تعداد کمی از بیماران دفعات و یا شدت خونریزی واژینال بیشتر شده است. البته می تواند نشانه ای از بیماری سرطان نیز باشد.
عوامل مهم در سن یائسگی:
-روش زندگی:
هرچه عادات غذایی و زندگی فرد سالم تر باشد، در سنین بالاتری فرد یائسه خواهد بود.
-طبیعت و وراثت:
معمولا خانم ها براساس الگوی مادر خود یائسه می شوند.
-دخانیات:
سیگاری ها زودتر یائسه می شوند.
-کاهش وزن به مدت طولانی:
به دنبال سوء تغذیه و کاهش وزن کار تخمدان ها متوقف شده و یائسگی بروز می کند.
-ضربه یا بحران ناگهانی
-برداشتن تخمدان ها یا رحم
-چربی زیاد بدن:
خانم های چاق به طور معمول به مدت طولانی تری قاعده می شوند.
تغییرات جسمی در یائسگی:
نخستین علامت نزدیک شدن یائسگی، آغاز سیکل های بدون تخمک گذاری است. به طورکلی هورمون استروژن در زندگی جنس مونث دارای نقش مهم و اساسی است.
استروژن مستقیما روی رحم و سایر اندام ها مثل اندام های تناسلی زن (واژن و پستان) استخوان، مو، پوست و سیستم اعصاب مرکزی موثر است و با کاهش غلظت آن در شکل و عملکرد همه این اندام ها تغییراتی صورت می گیرد.
علائمی مانند گرگرفتگی،خشکی واژن و …. وابسته به هورمون است.
گرگرفتگی:
شایع ترین و مشکل سازترین علائم یائسگی است.این علایم در 75 درصد زنان رخ می دهد و معمولا 1 تا 2 سال طول می کشد اما ممکن است در بعضی از زنان تا 10 سال یا بیشتر ادامه یابد. که به صورت احساس گرم شدن ناگهانی و شدید قسمت فوقانی بدن فرد است و معمولا 4 دقیقه طول می کشد.گرگرفتگی به خودی خود بی ضرر است و از چندین بار در سال تا دفعات متعدد در روز متفاوت است.
راهکار درمانی:
-هورمون درمانی جایگزینی که توسط پزشک انجام می شود.
-حذف محرک های احتمالی مانند: غذای گرم، الکل، رخت خواب گرم، کافئین، اتاق گرم، پوشش گرم، هوای گرم، غذای تند و پرادویه و کشیدن سیگار
-نحوه پوشیدن لباس ها لایه ای باشد به نحوی که پس از احساس گرما، یک لایه از لباس بیرون آورده شود.
-اجتناب از پوشیدن لباس های پشمی
-استفاده از لباس های نازک که تعادل هوا به راحتی صورت بگیرد.
-عدم استفاده از حمام داغ
-خوابیدن کنار پنجره باز
-اجتناب از پوشیدن لباس تنگ و استفاده از دستمال گردن
-همراه داشتن یک بادبزن همراه خود
-گرفتن دوش سرد قبل از خواب
-صرف غذا به مقدار کم و وعده های زیاد (هر 4 تا 5 ساعت) و اجتناب از پرخوری
-ورزش کردن منظم و ایجاد آرامش و پرهیز از استرس
-تنفس عمیق
-استفاده از غذای کم چرب و مصرف غذاهای غنی از ویتامین E (فندق، بادام زمینی،گوجه، جوانه گندم، حبوبات گیاهان روغنی حاوی سویا) و استفاده از مکمل های ویتامین E
-استفاده از مکمل گل پامچال
-پرهیز از غذاهای پرادویه و نوشابه های گازدار و محرک
-استفاده از غذاهای حاوی منیزیوم و کلسیم (گردو، فندق، شیر و ماست کم چرب)
-استفاده از غذاهای حاوی ویتامین گروه B (گردو، ماهی، بادام، پنیر، کنجدو…)
-استفاده از محصولات حاوی هورمون استروژن گیاهی مانند: شنبلیله، ویتاگنوس،سویا، سیاه دانه، شبدر قرمز، کوهوش سیاه و بومادران
تغییرات دستگاه تناسلی:
بافت های واژن، پیشابراه، ولو و …. دارای گیرنده های استروژن هستند.
افت استروژن در یائسگی موجب تغییراتی می شود که به شکل کاهش بافت عروقی، نازک شدن مخاط و کاهش الاستیسیته واژن و کاهش ترشحات مایعات لیزکننده، دیواره واژن را آسیب پذیر کرد و موجب خارش، سوزش و ارتباط جنسی نا مطلوب و دردناک می گردد.
راهکاری های درمانی:
-استفاده از مرطوب کننده های مخصوص
-استفاده از لیز کننده ها
-استفاده از هورمون درمانی توسط پزشک
-ورزش
-عدم استفاده از شوینده های معطر
-با ملایمت خشک کردن ناحیه فرج
-استفاده از لباس زیر راحت و نخی
-در میان گذاشتن مشکلات با مشاوره
-افزایش آگاهی زن و مرد
-ارتباط با مشکلات این دوران
سیستم قلبی-عروقی:
بعد از یائسگی میزان بروز بیماری قلبی افزایش پیدا می کند.
عوارض خطرساز شامل: سن، سابقه خانوادگی، سیگار، چاقی، بی تحرکی، دیابت ، فشارخون بالا و چربی خون بالا است.
-توصیه به زنان برای اصلاح عوامل خطرساز و درمان کافی دیابت، فشارخون بالا و چربی خون بالا اقدامات مهمی هستند که بیماری قلبی را کاهش می دهد.
-مطالعات نشان می دهد که استفاده از هورمون درمانی نیز می تواند کمک کننده باشد.
مشکلات خواب:
اختلالات خواب و بی خوابی در زنان به علت گرگرفتگی و کمبود استروژن شایع است.
مشکلات خواب به طور جدی در زندگی زن اثر می گذارد. موجب صدمه به عملکرد فیزیکی،خستگی، بی قراری، عدم تمرکز، سردرد، سرگیجه و سقوط ناشی از آن اغلب توام با شکستگی ها نیز می شود.
راهکارها:
استفاده از هورمون درمانی توسط پزشک
رعایت نکات زیر قبل از خواب بر بهبود کیفیت خواب موثر است:
-پرهیز از نوشیدن نوشابه و غذاهای محرک قبل از خواب
-پرهیز از دیدن برنامه های هیجانی تلویزیون یا هرگونه بحث و گفتگوی جنجالی
– در صورت خستگی در طی روز، تنها 20 دقیقه چرت زدن کافی است
-به یاد خدا بودن و دعا کردن
-فعالیت جسمانی متوسط در طول روز
-پیروی از یک برنامه منظم خواب
-مطالعه قبل از خواب
-تخلیه مثانه قبل از خواب
-حذف کافئین
-استفاده از روش های انحراف فکر و تن ارامی
-حضور در کنار همسر
-کم و زیاد کردن رو اندازها
-کمک گرفتن از مشاورین
تغییرات پوستی:
کاهش هورمون استروژن موجب تغییراتی در پوست و ضمائم ان می شود. که شامل خشکی پوست، نازک شدن پوست و خارش پوست و … است.
توصیه ها:
-محافظت از پوست از اشعه ماوراء بنفش (در ساعات 10 صبح تا 2 بعد از ظهر بیشترین سوزندگی را دارد.)
-استفاده از عینک دودی یا کلاه های لبه دار و کرم های ضدافتاب هنگام راه رفتن به بیرون از منزل
-محافظت پوست از وزش بادهای گرم و سرد و خشک
-استفاده از کرم های مرطوب کننده
-ورزش های صورت
-استراحت کافی
-ورزش کردن منظم
-مصرف ویتامین های A و B و C در رزیم غذایی
-نوشیدن اب فراوان
-استفاده از ماسک های پوستی مثل آب میوه ها یا بافت میوه
مشکلات روان:
مشکلات روانی شامل: بی خوابی، خستگی، افسردگی، اضطراب، تحریک پذیری، کاهش تمرکز و فراموشی است.
خانم های یائسه باید بدانند مشکلات جسمی و روانی ان ها جنبه جسمی داشته و ناشی از تغییرات هورمونی این دوران می باشد.
راهکارها:
-در میان گذاشتن مشکلات با همسر
-مشورت کردن
-صحبت کردن با خود
-نوشتن و به تحریر دراوردن
-ماساژ
-توجه به فرائض دینی
-شرکت در کلاس های ورزشی و تفریحی
-نگرش مثبت به زندگی
-تغییر در رژیم غذایی سرشار از ویتامین
-افزایش آگاهی در مورد اتفاقات دوران یائسگی
-ارتباط با شریک جنسی
-ارتباط با فرزندان
-ارتباط با دوستان و حمایت اجتماعی
پوکی استخوان:
(برای مطالعه پوکی استخوان کلیک کنید)
منبع:
بیماری های زنان نواک
پرستاری داخلی جراحی بلک
مشاوره یائسگی (مرضیه اکبرزاده)
سلامت زنان (شادمان رضا ماسوله)
100 پرسش و پاسخ درباره سرطان زنان ( میچل کریچمن)
هیچ رازی برای موفقیت وجود ندارد. این نتیجه آمادگی ، کار سخت و یادگیری از شکست است.
اللهم العن الجبت و الطاغوت و بنتیهما
