بالا بودن غیرطبیعی سطح خونی گلوکز، معیار اصلی برای تشخیص دیابت است .

گلوکز خون ناشتا (FBS): مقدار قندخونی که بعد از 8 ساعت ناشتا بودن در آزمایشگاه اندازه گیری می شود.

برای تشخیص دیابت، گلوکز خون ناشتا، گلوکز خون تصادفی، سطح گلوکز 2 ساعت پس از دریافت غذا مورد استفاده قرار می گیرد.

براساس معیارهای سازمان بهداشت جهانی، قندخون ناشتا به 3 دسته تقسیم بندی می شود:
1.قندخون ناشتا(FBS) زیر 100 میلی گرم در دسی لیتر طبیعی در نظر گرفته می شود.
2.قندخون ناشتا(FBS) مساوی یا بالاتر از 100 و کمتر از 126 میلی گرم در دسی لیتر به عنوان مرحله پیش دیابتی شناخته می شود.
3.قندخون ناشتا(FBS) مساوی یا بالاتر از 126 میلی گرم در دسی لیتر غیر طبیعی است و تشخیص دیابت را مطرح می کند.

تشخیص دیابت براساس معیارهای زیر صورت می گیرد:

1.دو نوبت قندخون ناشتا(FBS) مساوی یا بیشتر از 126 میلی گرم در دسی لیتر

2.قندخون دو ساعت بعد از مصرف 75 میلی گرم. قندخوراکی مساوی یا بیشتر از 200 میلی گرم در دسی لیتر

3.قندخون تصادفی یا بیشتر از 200 به همراه علایم(پرنوشی، پرخوری و پرادراری)

غربالگری:

براساس دستورالعمل کشوری، افراد زیر در معرض خطر ابتلا به دیابت می باشند و غربالگری در آن ها انجام می شود:

الف) افراد بالای 40 سال

ب) افراد بالای 30 سال به همراه یکی از شرایط زیر:
چاقی   

سابقه فامیلی  

عدم تحرک بدنی یا کم تحرکی

سابقه کیست تخمدان

دارای حداقل دو علامت دیابت

فشار خون سیستول بالای 14 و دیاستول بالای 9  

کلسترول بالا

سابقه بیماری های عروقی

ج) زنان بالای 30 سال با سابقه:
دیابت بارداری

مرده زایی

تولد نوزادان با وزن بیشتر از 4 کیلوگرم

دو یا بیشتر سقط خودبه خودی 

پیشگیری:

-استفاه از سه وعده غذایی اصلی و حداقل سه میانوعده (صبحانه مهمترین وعده غذایی هست که عدم استفاده از آن فرد را مستعد افزایش وزن و متعاقبا بیماری دیابت می کند.)

-مواد غذایی کمتری در بشقاب قرار داده شود.
-یک لیوان بزرگ آب 10 دقیقه قبل از هر وعده غذایی نوشیده شود. با این کار گرسنگی کمتر احساس می شود.
-در غذا از تکه های گوشت و مرغ و ماهی استفاده شود.
-غذا به آرامی خورده شود. 20 دقیقه طول می کشد تا معده، پیام سیری به مغز ارسال کند.
-هنگام غذا خوردن تلویزیون خاموش باشد.
-افزایش فعالیت بدنی به این صورت که به مدت 30 دقیقه، 5 روز در هفته فعالیت بدنی داشته باشد. راه رفتن برای شروع بسیار خوب است. دوچرخه سواری و شنا نیز راههای خوبی برای فعالیت بدنی هستند.
-تمرین های کششی و هوازی راه مناسب ورزش در منزل است.
-افزایش فعالیت های بدنی به هر صورت مانند ارتباط حضوری با دوستان به جای ارتباط تلفنی یا پیاده شدن یک ایستگاه زودتر از منزل یا محل کار و پیاده روی تا مقصد
-افزایش مصرف سبزی و میوه و غلات کامل
-مصرف غذاهای باچربی بالا مانند: شیرکامل، غذاهای سرخ شده و…. محدود شود.
-وجود یک سالاد در کنار غذا
-آشپزی با روغن و کره کمتر
-محدود کردن مصرف نمک
-برای کاهش دریافت کالری، مواد غذایی کم و یا بدون شکر افزوده انتخاب شود.
-برنج قهوه ای جایگزین برنج سفید شود.
-کاهش مصرف بستنی و کیک و شکلات و….
-استفاده از آب به جای نوشیدنی ها و آبمیوه های قنددار و طبیعی
-میان وعده سالم شامل: میوه های تازه، تعدادی آجیل بدون نمک و غلات کامل استفاده شود.
-به برچسب مواد غذایی توجه شود. و مواد غذایی انتخاب شود که چربی های اشباع، چربی های ترانس، کلسترول بد، کالری، نمک و قند اضافه شد پایینی دارند.
-استرس و مشغولیت های ذهنی را از خود دور کند.

درمان:

اصول کنترل بیماری دیابت عباتنداز:
درمان تغذیه ای، ورزش، داشتن وزن مناسب، نگهداری قندخون در حد مطلوب و اندازه گیری قندخون و مصرف دارواست.

درمان تغذیه ای:

انتخاب غذاهای مناسب از نظرنوع، استفاده از مقادیر مناسب از موادغذایی، تعیین مقدار کالری مورد نیاز روزانه بدن برای نگهداری وزن بدن و تنظیم برنامه غذایی باید توسط پزشک انجام شود.

-برنامه غذایی به بیمار کمک می کند تا قندخون را بهتر کنترل کند و بدن از انسولین به خوبی استفاده کند.

-رژیم غذایی باید شامل مواد غذایی سه گانه(کربوهیدارت، چربی ها و پروتئین) باشد.

-مواد غذایی مورد استفاده، در وعده های غذایی مناسب تقسیم شود.( در مقادیر کم و دفعات زیاد)

-از مواد غذایی حاوی الیاف (فیبر) بیشتر استفاده شود.(حبوبات، میوه ها و سبزیجات)

-از مصرف قندزیاد اجتناب شود.(شیرینی،بستنی،مربا، بیسکویت، نوشابه و آدامس و….)

-چربی های حیوانی در رژیم غذایی محدود شود و از مصرف نمک خودداری شود.

-کاهش وزن کمک شایانی به کنترل قندخون می کند، لذا افرادی که با اضافه وزن مواجه هستند حتما باید نسبت به کاهش وزن خود از طریق کاهش کالری مصرفی و افزایش فعالیت بدنی اقدام نمایند.

-وعده های غذایی باید به طور منظم و در ساعات مقرر مصرف گردد. تغییر ساعت صرف غذا سبب نوسان قندخون می شود و در بیماران دیابتی مشکلات فراوانی ایجاد می کند.

-توصیه می شود که مصرف غذاهای روزانه در سه وعده اصلی(صبحانه،نهار و شام)و سه میان وعده (بین صبحانه و نهار، بین نهار و شام و قبل از خواب) تقسیم گردد.

-نان های مصرفی باید از آرد سبوس دار و با استفاده از خمیرمایه تهیه شود.(مثل سنگک)

-از مصرف غذاهای پرچرب و سرخ شده باید پرهیز شود.بهتر است غذاها بیشتر به شکل آب پز، بخارپز یا کبابی مصرف شوند.

-روغن مصرفی باید حتما از نوع گیاهی باشد.برای سرخ کردن سطحی مواد غذایی نیز صرفا از روغن های گیاهی مخصوص سرخ کردن استفاده شود.

-از گوشت های کم چرب و مرغ و ماهی بدون پوست در غذاها استفاده شود.

-مصرف تخم مرغ به حداکثر 3 تا 4 عدد در هفته محدود شود.

-شیر و لبنیات مصرفی از نوع کم چرب باشد.

-میوه و سبزی به شکل تازه مصرف شود.ویتامین C موجود در میوه و سبزی تازه کمک شایانی به کنترل قندخون می کند.

-سالاد و سبزی ها بدون سس و با چاشنی هایی نظیر آب لیموترش یا نارنج تازه و مقدار اندکی روغن زیتون مصرف شود.

-از غذاهای آماده و کنسروی که همگی حاوی مقادیر زیادی نمک و شکر و یا چربی هستند استفاده نشود.

-از مصرف تنقلات و هرگونه موادغذایی هنگام تماشای تلویزیون پرهیز شود.

-ریتم خواب منظم باشد و از دیر خوابیدن هنگام شب اجتناب شود.

-مصرف مایعات برای دیابتی ها مفید است.(روزانه 8 لیوان آب توصیه می شود)

-خرما، توت، کشمش و میوه های شیرین( موز، انگور، طالبی، خربزه، هندوانه و زردآلو و….) مطابق نظر پزشک مصرف شود.

-از عصبانیت و نگرانی  و محیط های پرتنش دوری شود.

-از صرف غذا در شرایط استرسی پرهیز شود.

-مصرف روزانه نصف گریپ فروت یا مصرف کامل میوه همچون سیب، گلابی، کیوی و پرتقال به علت داشتن پتاسیم، فیبر و کربوهیدرات برای افراد دیابتی مفید هستند

-مصرف مقادیر زیره سبز، گشنیز، تخم کدو می تواند تاثیر خوبی بر کنترل قندخون داشته باشد.

-سعی شود همراه غذا، دارچین، میخک، زردچوبه، زنجبیل، سیر و پیاز و سماق استفاده شود.

-از عرقیات گزنه، بیدخشک، مریم گلی، آلوئه ورا و پونه کوهی نباید غافل شد.

ورزش:

ورزش اهمیت زیادی در درمان دیابت دارد. زیرا باعث کاهش قند خون و عوامل خطر قلبی-عروقی می شود.

-بیماران دیابتی باید هر روز در یک زمان معین (ترجیحا زمانی که قندخون در بالاترین میزان است) و به یک میزان معین ورزش کنند.
-به طور کلی افزایش تدریجی و آهسته مدت زمان ورزش توصیه می شود.
-حتما هنگام ورزش کردن از کفش و لباس مناسب استفاده شود.
-حتما مقادیر کافی آب و مایعات پیش و پس از ورزش کردن اندازه گیری شود.
-اگر قندخون پیش از ورزش کردن کمتر از 100 سی سی در دسی لیتر بود، حتما باید یک واحد کربوهیدرات میل شود.
-اگر قندخون بیشتر از 300 میلی گرم در دسی لیتر بود نباید ورزش کرد.
-حتما بیمار باید موادغذایی همراه داشته باشد که در صورت افت قندخون مصرف شود.
-پس از ورزش،پاها و بین انگشتان از نظر قرمزی و تاول بررسی شود.
-ورزشی باید انتخاب شود که از نظر میزان کالری که در طی آن مصرف می شود با بیمار مناسب باشد. بهترین ورزش برای بیماران دیابتی ، پیاده روی است.

داروها:

امروزه هشت دسته داروی خوراکی جهت کنترل قندخون استفاده می شود که استفاده از هرکدام بسته به نوع بیماری طبق تشخیص پزشک می باشد

داروهای خوراکی پایین آوردنده قندخون با تحریک سلول های تولید کننده انسولین و یا کاهش مقاومت بدن نسبت به انسولین، قندخون را پایین می آورند. مانند:متفورمین، گلی بن کلامید و….

-این قرص ها نمی توانند جایگزین انسولین شوند و به میزان تجویز شده مصرف شوند.

انسولین:

انسولین ها به دو دسته کوتاه اثر، متوسط الاثر و طولانی اثر تقسیم می شوند.

در دیابت نوع1، بدن توانایی تولید انسولین را از دست می دهد.بنابراین بیمار باید برای یک مدت طولانی انسولین دریافت کند. در دیابت نوع 2، در صورتی که با رژیم غذایی و داروهای خوراکی نتوان قندخون را کنترل کرد، ممکن است استفاده از انسولین در دراز مدت ضرورت یابد.

نحوه نگهداری انسولین:
-انسولین مورد مصرف در دمای پایین تر در یخچال نگهداری شود.
-از یخ زدگی محصول جلوگیری شود.
-در معرض نور مستقیم آفتاب قرار داده نشود.
-انسولینی که مصرف نمی شود، در یخچال نگهداری شود.

انتخاب محل تزریق:
استفاده مکرر از یک محلول محل تزریق می تواند به مرور باعث آسیب بافت گردد. برای جلوگیری از این مشکل محل تزریق باید به طور منظم تغییر داده و حتی الامکان از عضلاتی که فعالیت زیادی دارند، استفاده نشود.بهترین محل تزریق در شکم است زیرا راحت تر است و درد کمتری دارد.مناطق مناسب دیگر به ترتیب: دست ها، باسن و ران ها هستند.

آماده سازی انسولین:
-شستشوی دست ها با آب و صابون
-به غیر از انسولین کریستال، تهیه انواع دیگر قبل از مصرف به آرامی و با دقت باید تکان داد.
-سرپوش شیشه با پنبه آغشته به الکل پاک شود.
-سرپوش سرسوزن را برداشته و مقداری هوا درون سرنگ بکشید.
-هوای درون سرنگ به داخل شیشه انسولین تخلیه شود.(برای سهولت کشیدن)
-سرنگ و شیشه را با یک دست وارونه نگه داشته و با دست دیگر، مقدار مورد نیاز کشیده شود.
-هرگونه حباب خارج شود.
-بعد از کنترل مقدار انسولین، سرسوزن را از شیشه بیرون کشیده و سرپوش را مجددا گذاشته تا از تماس به اطراف جلوگیری شود.

روش صحیح تزریق انسولین:
-محل تزریق با پنبه الکلی پاک شود.
-قسمت بزرگی از پوست را بین دو انگشت جنگ زده و سرسوزن با زاویه 90 درجه فرو برده شود و سعی شود تمام سرسوزن داخل پوست فرو رود.
-عمل تزریق سریع انجام شود.
-سرسوزن را مستقیما از پوست بیرون کشیده و پنبه الکلی در محل تزریق فشار داده شود.

عوارض حاد دیابت:

1.افزایش قند خون:
-افزایش قند خون می تواند باعث کتواسیدوز دیابتی شود که بیشتر در دیابت نوع یک دیده می شود
-کمای هایپر اسمولار که در اثر افزایش قند خون شدید ایجاد می شود که بیشتر در دیابت نوع دو دیده می شود.

اقدامات هنگام عوارض:

کتواسیدوز دیابتی:

کتواسیدوز دیابتی از عوارض حاد دیابت است. کتواسیدوز مشکل جدی و مهم است که در افراد دیابتی رخ می دهد که در خونشان ماده شیمیایی به نام “کتون” ساخته می شود.

در افراد طبیعی، بدن قند را بعنوان منبع انرژی می شکند اما در افراد دیابتی (دیابت کنترل نشده)، بدن قادر به استفاده از قند نیست. وقتی بدن نتواند از قند استفاده کند، چربی را به عنوان منبع انرژی می سوزاند اما سوزاندن چربی باعث می شود مقدار زیادی کتون تولید شود.وقتی کتون در خون ساخته می شود، می تواند سمی باشد.

علت کتواسیدوز در دیابتی آن است که بیمار ممکن است انسولین خود را خوب مصرف نکرده باشدو یا در صورتی که پمپ انسولین استفاده می کند، پمپ انسولین به درستی کار نکند.

بعضی بیماران ممکن است از بیماری دیابت خود آگاهی نداشته باشند و با کتواسیدوز دیابتی مراجعه می کنند.

شایع ترین عامل آشکارساز کتواسیدوز دیابتی، افزایش نیاز به انسولین به خصوص به علت عفونت است. اما هر استرس وارد شده به بدن هم می تواند عامل کتواسیدوز دیابتی باشد مثل: سکته مغزی، بعضی از داروها، کوکائین، بارداری، استرس روحی و….

علایم کتواسیدوز:

علایم و نشانه های کتواسیدوز دیابتی بعد از 24 ساعت بروز می کند:

-احساس تشنگی و نوشیدن زیاد
-ادرار کردن زیاد
-تهوع و استفراغ
-درد شکم
-احساس خستگی یا داشتن مشکل در خوب فکر کردن
-تنفسی که بوی شیرین یا بوی میوه می دهد.
-کاهش وزن
-تنگی نفس
-خواب آلودگی که ممکن است در موارد شدید منجر به کما شود.

اگر این علایم بروز کرد، فورا باید به پزشک مراجعه شود.

درمان: لزوم مراجعه فوری به پزشک و بستری در بیمارستان می باشد.

پیشگیری از کتواسیدوز دیابتی:

-کنترل مرتب قندخون
-استفاده دقیق از انسولین
-برای تامین مایعات بدن می بایست به حد کافی مصرف شود.

افت قندخون:

افت قندخون یا کم قندی، وضعیت ناشی از سقوط قندخون، به مقدار بسیار پایین (زیر 65 میلی گرم در دسی لیتر) به طور ناگهانی پدید می آید.

کم قندی زمانی اتفاق می افتد که غذای کافی مصرف نشود یا وعده غذایی فراموش شود. فعالیت ورزشی بیش از حد، انسولین بیشتر تزریق یا قرص بیشتری مصرف شود.

علایم هشدار دهنده خفیف:
احساس خواب آلودگی غیرعادی، سردرد، تاری دید، احساس متفاوت از روزهای دیگر، تغییرات رفتاری غیرطبیعی، اختلال در راه رفتن یا مشکل در انجام کارهای روزمره و هرگونه ناراحتی گوارشی بلافاصله قندخون اندازه گرفته شود.

علایم هشداردهنده بسیار خطرناک:
 تشنج، از دست دادن هوشیاری و اغما که در این حالت مراجعه به بیمارستان اجباری است.

درمان:
از مواد قندی سریع الاثر استفاده شود مثل مقدار 12 سی سی آب میوه یا نوشابه قندی و سه حبه قند در آب و یک قاشق عسل

پیشگیری:
رعایت با دقت رژیم غذایی، پیگیری فعالیت ورزشی، اندازه گیری قندخون قبل و بعد از ورزش، همیشه مقداری غذا همراه داشتن، مصرف داروها به نحوی که تجویز شده اند، اندازه گیری مرتب قندخون، ثبت مرتب نتایج آزمایش و آموختن مهارت های بیشتر.

در صورت بروز هر یک از علایم افت قندخون با پزشک مراجعه شود.

بالارفتن قندخون:

حالتی که قندخون بالای 240 میلی گرم در دسی لیتر می شود و باقی می ماند که نشان دهنده از کنترل خارج شدن مرض قند است. اگر طولانی مدت بشود ممکن است مشکلاتی را در چشم، قلب و کیه و …. ایجاد بکند.

علت:
مصرف غذای بیش از حد، عدم ورزش کافی، عدم مصرف دارو یا انسولین کافی، ابتلا به بیماری دیگر، تحت فشار روحی بیش از حد و….

علایم:
احساس تشنگی زیاد، افزایش دفعات ادرار کردن، احساس خواب آلودگی غیرمعمول، مشکل در وضوح بینایی، زود عصبانی شدن، ابتلا به بعضی از عفونت ها، التیام کند زخم ها یا بریدگی های ایجاد شده

درمان:اجرای دستورات روزمره (رژیم غذایی، فعالیت و استفاده از داروها)

مشکلات چشمی دیابتی ها:

به دلیل عدم توانایی بدن در استفاده از قندخون، غلظت خون افزایش می یابد که در نتیجه آن تغییراتی در رگ های کوچک بدن ایجاد می شود که بر بینایی تاثیر گذاشته و منجر به آب مروارید، آب سیاه(گلوکوم) شده و باعث از بین رفتن شبکیه می شود.

علایم:
ممکن است علامتی نداشته باشد مگر اینکه نقطه حساس دید آسیب دیده باشد که باعث کاهش بینایی، اختلال در دید و…. شود.

تشخیص: معاینه پزشکی منظم

درمان:
بسته به سن بیمار، میزان تخریب متفاوت است. از جراحی با لیزر تا برداشتن زجاجیه

پیشگیری:
 با رعایت رژیم صحیح و مصرف درست و دقیق داروها می توان قندخون را کنترل کرد. و با کنترل قندخون، فشارخون و چربی خون و همچنین معاینه سالیانه می توان از عوارض چشمی پیشرفته دیابت پیشگیری کرد و همچنین باید سالانه به پزشک متخصص چشم مراجعه نمود.

مشکلات قلبی-عروقی در دیابتی ها:
مشکلات قلبی-عروقی یکی از عوامل مهم ناتوانی های افراد دیابتی است. سه گروه بیماری های قلبی-عروقی شامل: بیماری های عروقی کرونر قلب، حوادث عروق مغزی و بیماری های رگ های محیطی بزرگ می باشند.

علایم:
1.درد قفسه سینه (درد فشارنده در ناحیه پشت جناغ سینه ممکن است به گردن، دست ها، پشت و یا شکم انتشار یابد)
2.تنگی نفس
3.تپش قلب
4.ادم
در صورت بروز علایم، به پزشک مراجعه شود.

پیشگیری از بیماری های قلبی:
-کاهش کلسترول خون
-کنترل فشار خون
-نگه داشتن وزن در حد مطلوب
-عدم مصرف سیگار
-کنترل قندخون
-فعالیت ورزشی منظم

مراقبت از پا در دیابتی ها:

دو عارضه مهم دیابت، پاهای بیمار را تهدید می کند:
1.آسیب دیدگی اعصاب
2.گردش خون ضعیف

با مراقبت خوب از پاها می توان از عارضه پای دیابتی پیشگیری کرد.

مواد غذایی و اکسیژن توسط خون به سلول های پوست منتقل می شود. کاهش گردش خون پاها در افراد دیابتی موجب خشکی پوست، ترک خوردن پاشنه پا، تغییرات در رشد ناخن ها، کند شدن بهبود زخم و کم شدن حس می شود.

-در مواردی که کفش بیمار ایجاد تاول در پا می کند، به دلیل کاهش حس، درد پا احساس نمی شود.

-فرد دیابتی ممکن است دچار صدمات عصبی در اعضاء مختلف بدن از جمله پاهای خود شود. و در این شرایط به حدی برسد که بیمار از وجود یک جسم خارجی در بافت نرم بدنش آگاهی نداشته باشد. به همین دلیل در تمام بیماران که زخم هایی در پا دارند، رادیوگرافی از پا به عمل می آید.

-حدود 10 درصد اشخاص دیابتی در برهه ای از زندگی خود قطع پا را تجربه می کنند. شیوع قطع پا به ترتیب در انگشتان پا، قسمت پایینی قوزک پا و در پایین زانو بیشتر است.

-شانس قطع در افراد مسن بیشتر از جوانان و در مردان بیشتر از زنان است.

عوامل خطر:
آسیب دیدگی اعصاب پا، تغییر شکل پا، اختلال در گردش خون پا، ناخن های ضخیم، محدودیت های حرکات مفاصل، سابقه زخم یا قطع پا در گذشته  و داشتن عوارض دیگر دیابت مانند: گرفتاری چشمی یا کلیه و…..

مراقبت از پا:
-هرشب از نظر بریدگی، خراش، تاول، پینه، میخچه، فرورفتن ناخن در بافت انگشت یا علایم عفونت بررسی شود. 
-هرشب پاهای بیمار با صابون ملایم و آب ولرم شسته شده و سریعا خشک شود. (مخصوصا فاصله بین انگشتان)
-همیشه پاها تمیز و خشک نگه داشته شود.
-کفش های بیماران دیابتی باید کاملا مناسب و اندازه باشند و از پوشیدن کفش های تنگ و یا خیلی گشاد خودداری شود.
-به منظور اطمینان از عدم وجود جسم خارجی،  کفش ها قبل از استفاده تکان داده شود.
-در مورد کفش های نو باید از آن ها برای زمان کوتاه استفاده کرد تا کاملا مناسب شود و پا را آزار ندهد.
-ناخن ها به طور مستقیم کوتاه شود.(به شکل طبیعی ناخن) هرگونه زاویه تیز با سوهان به طور ملایم صاف شود.
-برای جلوگیری از خشک شدن پوست، با یک کرم خوب مرطوب شود.
-به منظور معالجه میخچه، پینه و ناخن های فرورفته در گوشت به متخصص مراجعه شود.
-استفاده از جوراب هایی که اندازه مناسب داشته و درز دار نباشد و علاوه بر نرم و ضخیم بودن از جنس تکان یا پشم بوده و بتوانند رطوبت را جذب کنند.
-در محیط خانه از کفش های مخصوص اتاق استفاده شود.
-بیمار هرگز با پای برهنه راه نرود.
-در هر 18 ثانیه پای یک نفر در اثر دیابت در دنیا قطع می شود.
-قندخون در محدوده ی نرمال حفظ شود.
-پاهای بیمار، حداقل سالانه یکبار به طور کامل معاینه شود.

علایم هشدار دهنده در پا دیابتی:
-قرمزی، ورم و یا احساس گرمی بیش ازحد
-تغییر در اندازه و شکل پاها و یا قوزک پا
-درد در پاها در زمان استراحت یا موقع راه رفتن
-زخم های باز همراه یا بدون ترشح
-عدم بهبودی زخم های پا
-ناخن های در گوشت فرورفته
-میخچه با پینه همراه با تغییر رنگ پوست
-بالا بودن قندخون بدون توجیه

مشکلات کلیه در دیابتی ها:
در داخل کلیه رگ های خونی کوچکی وجود دارد که حاوی سوراخ های کوچکی هستند. هنگام عبور خون از داخل این رگ ها، مواد زائد که در خون هستند از طریق این سوراخ موجود در رگ ها وارد لوله های کلیه می شوند.

هنگامی که قندخون بالا می رود، باعث افزایش حجم خونی می شود که از داخل رگ های کلیه می گذرد و به مرور زمان این افزایش حجم خون موجب می شود که سوراخ های این رگ ها کارایی خود را از دست بدهند و مواد بزرگ تر هم مانند پروتئین از آن ها عبور کنند.پس اولین مرحله اختلالات در کلیه، دفع نوعی پروتئین در ادرار بیمار به نام آلبومین است که ابتدا مقدار آن کم و اگر زود تشخیص داده نشود، دفع پروتئین در ادرار افزایش می یابد و به دنبال آن کلیه ها نارسا شده و عملکرد خود را از دست می دهند.

در بیشتر مبتلایان به دیابت نوع 1، نشانه های گرفتاری کلیه 15 تا 20 سال بعد از شروع بیماری مشاهده می شود. ولی در بیماران دیابتی نوع 2، به علت معلوم نبودن زمان شروع بیماری، زمان بروز این واقعه هم قابل پیش بینی نبوده و ممکن است از ابتدای تشخیص بیماری نیز مشکل کلیوی وجود داشته باشد.